Przyczyny nadwagi i otyłości u dzieci

Oty­łość u dzieci może mieć poważne kon­se­kwen­cje w całym dal­szym życiu. Nadwaga i oty­łość są w dzi­siej­szych cza­sach coraz bar­dziej powszechną dole­gli­wo­ścią u dzieci i mło­dzieży. Przy­czyny nadwagi i oty­ło­ści są wie­lo­aspek­towe. Z reguły naj­częst­szą przy­czyną są wyuczone i powta­rzane nie­pra­wi­dłowe nawyki żywie­niowe. Do takich nawy­ków można zali­czyć wśród mło­dzieży pomi­ja­nie głów­nych posił­ków na rzecz pod­ja­da­nia potraw powo­du­ją­cych uczu­cie syto­ści o małej war­to­ści odżyw­czej (zwy­kle pozba­wio­nej cen­nych dla orga­ni­zmu wita­min i mine­ra­łów), a dużej kalo­rycz­no­ści takich, jak: sło­dy­cze, słone prze­ką­ski, jedze­nie typu fast food itp.

Rodzaje oty­ło­ści

Wyróż­nia się dwa rodzaje oty­ło­ści: oty­łość pier­wotna i oty­łość wtórna.

* pier­wotna ina­czej pro­sta- obej­muje aż 90% przy­pad­ków oty­ło­ści u dzieci i mło­dzieży. Jej przy­czyną jest dodatni bilans ener­ge­tyczny. Pow­staje ona w wyniku zabu­rze­nia rów­no­wagi mię­dzy ilo­ścią ener­gii dostar­czo­nej wraz z poży­wie­niem a wydat­ko­waną przez orga­nizm i czę­sto jest uwa­run­ko­wana gene­tycz­nie. Jed­nak 50% ryzyka roz­woju oty­ło­ści zależy od nas samych. Czyn­niki śro­do­wi­skowe odgry­wają szcze­gólną rolę w roz­woju oty­ło­ści pro­stej, np. jedze­nie jest spo­so­bem na stres, pro­blemy w szkole, roz­wód rodzi­ców, sepa­ra­cja itp., nie­wła­ściwy spo­sób odży­wia­nia, jaki panuje w rodzi­nie, brak aktyw­no­ści fizycz­nej czy też otyli rodzice mający, otyłe uwa­żają, że jest to kwe­stia rodzin­nych skłon­no­ści. Wszyst­kie te wzorce postę­po­wa­nia człon­ko­wie rodziny prze­ka­zują następ­nym poko­le­niom.

* wtórna — obej­muje 10% przy­pad­ków oty­ło­ści. Będąca jed­nym z obja­wów róż­nych sta­nów cho­ro­bo­wych i zabu­rzeń meta­bo­li­zmu. Ina­czej jest kon­se­kwen­cją wielu cho­rób o podłożu hor­mo­nal­nym i gene­tycz­nym. W oty­ło­ści meta­bo­licz­nej pod­sta­wową przy­czyną przy­ro­stu tkanki tłusz­czo­wej jest wro­dzone lub nabyte zabu­rze­nie prze­mian węglo­wo­da­nów, lub lipi­dów.

Do cho­rób powo­du­ją­cych oty­łość wtórną zali­czamy:

* zabu­rze­nia hor­mo­nalne, takie jak: nie­do­czyn­ność tar­czycy, nie­do­bory hor­monu wzro­stu, cho­roba Cushinga
* cho­roby układu ner­wo­wego: rdze­niowy zanik mię­śni, stan po zapa­le­niu opon mózgo­wych i mózgu, mózgowe pora­że­nie dzie­cięce, cho­roby ośrod­ko­wego układu ner­wo­wego.
* zespoły uwa­run­ko­wane gene­tycz­nie: zabu­rze­nia w roz­woju płcio­wym (nie­wy­dol­no­ścią hor­mo­nalną jąder oraz jaj­ni­ków), zespół Downa, zespół Tur­nera.
* prze­wle­kłe sto­so­wa­nie leków: leków psy­cho­tro­po­wych i uspo­ka­ja­ją­cych, leków prze­ciw­pa­dacz­ko­wych, ste­ro­idów.

Oty­łość u dzieci i mło­dzieży pro­wa­dzi do wielu scho­rzeń, które zaczy­nają roz­wi­jać się już w pierw­szych latach, a następ­nie utrwa­lają się w kolej­nych eta­pach życia. To wszystko nie­sie za sobą nega­tywne skutki psy­cho­spo­łeczne i emo­cjo­nalne np. brak poczu­cia wła­snej war­to­ści, niska samo­ocena, brak akcep­ta­cji swo­jej osoby.
Żeby zapo­bie­gać oty­ło­ści u dzieci i mło­dzieży należy popra­wić swoje nawyki żywie­niowe (doty­czy to wszyst­kich człon­ków rodziny), zwięk­szyć aktyw­ność fizyczną, zadbać o regu­larne wizyty kon­tro­lne w poradni die­te­tycz­nej, pod­czas wspól­nych zaku­pów trzeba zwra­cać uwagę na racjo­nalny dobór pro­duk­tów, rodzice powinni powstrzy­my­wać zapędy dokar­mia­nia dzieci. Im dziecko jest młod­sze, tym pro­ces opa­no­wa­nia nadwagi będzie łatwiej­szy.